Belgesel Sinema ve Türleri

Abstract

Genre studies give detailed information on subject field. Histarical development of the genres are defined in these studies and at the same time the relationship between the community and audiences who perceive the type text are put forward, too. Genre studies can be divided into two main group as fictitious and non-fictitious. In the field of fictitious films genre studies, many of literature are available. In these studies, changes in film language are discussed. And also, the neccesity of multi-disicipliner evluation appears. Because, evaluation of genre studies must be included interaction with history, society and psychology. There are no any determined classifıcations in genre studies. For this reason, every researcher classify genres under the aim of his study. These classifıcations create variations. Researcher must determine different characteristics in process of classifıcation. By using these characteristics, different examples are given under umbrella of classifıcation. On the other hand, without examining fılms, it is impossible to defıne characteristics. Same diffıculties are valid for documentary genre studies as well. In addition, additional diffıculties arises from nature of documentary. Main diffıculty is discussions on the definition of documentary. Because documentary includes many different fields and transparent borders with other fictitious productions. Classification of documentary is usefull considering histarical changes, different characteristics and changes in film languages of documentary. There are some discrepancy regarding documentary genre due to insufficient studies on genre of documentary in literature. This research is done to fill discrepancies in field of documentary and to make clear understanding of studies on documentaries by giving characteristics of documentary. There is a need to these type of researches to make clear the point that present documentary came and to evaluate film language. In this research, different documentary films are used to prove infom1ations received genre studies of different theoreticians.

Tür çalışmaları, konu aldıkları alana ilişkin ayrıntılı bilgi vermek konusunda yol gösterici çalışmalardır. Bu çalışmalarda bir yandan türlerin tarihsel gelişimleri ortaya konulurken diğer yandan da türün toplumla ve türsel metni alımlayanlarla arasında kurduğu ilişkiler ayrıntılı olarak yer almaktadır. Sinema alanında yapılan tür çalışmalarına bakıldığında kurmaca olan yapımlar ve kurmaca olmayan yapımlar olmak üzere temel bir ayırım yapıldığı ortaya çıkmaktadır. Alanyazında kurmaca filmlere yönelik tür çalışmaları son derece yaygındır. Bu çalışmalarda türlerin anlatım dillerinde tarihsel süreç içerisinde yaşadıkları dönüşümlerin yanı sıra bir türü ele alırken diğer disiplinlerden de yararlanma gereksinimi ortaya konulmuştur. Böylelikle bir film incelenirken ona bütün ilişkilerden soyutlanmış bir öz olarak bakılmaz. Tarihsel, toplumsal, psikolojik bağlantıları da göz önünde bulundurulur. Tür çalışmaları ele alınan türlere ilişkin bu şekilde ayrıntılı bir araştırmayı beraberinde getirirken çeşitli güçlükleri de araştırmacının karşısında çıkarmaktadır.

Bu tür çalışmalarında araştırmacının işini kolaylaştıracak belirli şablonlar yoktur. Dolayısıyla araştırmacı kendi amaçları doğrultusunda türsel bir sınıflandırma yapmaktadır. Bu da yapılan tür ayırımlarının araştırmacıdan araştırmacıya değişkenlik göstermesine neden olmaktadır. Diğer yandan araştırmacı yaptığı sınıflandırmada çeşitli özellikleri belirtmek durumundadır. Bunlardan yola çıkarak da ortaya koyduğu sınıfların altına örnekler yerleştirecektir. Ancak filmleri incelmeden bu özelliklerin bilinmesi mümkün değildir. Buna benzer güçlükler belgeseli türlerine ayıran çalışmalar için de geçerlidir. Ancak belgesel filmler türlerine ayrılırken türün özelliği gereği ek güçlükleri de beraberinde getirmektedir. İlk önce belgeselin ne olduğu yönünde uzlaşmayla noktalanmayan tartışmalar bu güçlüklerin başında yer alırken, belgesel sinemanın çok farklı örnekleri içine alan geniş ve de değişken bir alan olması, kurmaca yapımlarla paylaştığı geçirgen sınırlar bu güçlükleri devam ettirmektedir. Belgeselin türlerine ayrılması; belgeselin tarihsel gelişimi, çeşitli türlerin özellikleri, anlatım dillerinde günümüzü de göz önünde bulundurarak yaşanan dönüşümleri ortaya koymak açısından yararlıdır. Alanyazında bu içerikteki çalışmaların azlığı belgesel türüne ilişkin bazı noktaların karanlıkta kalmasına neden olamaktadır. Bu çalışma, belgeselin ve türlerinin özelliklerini ortaya koyarak çeşitli kavramsal boşluklara düşülmesini önlemek ve belgesel alanına giren çalışmaları daha iyi anlayabilmek adına yapılmıştır. Günümüzdeki belgesel filmierin geldiği durumu açıklığa kavuşturulabilmesi ve anlatım dillerinin değerlendirilmesi için bu tarzda türleri ele alan çalışmalara gereksinim açıktır. Araştırmada farklı kuramcıların tür çalışmaları ele alınırken kaynaklardan derlenen bilgilerin somutlanabilmesi adına çeşitli film örneklerine başvurulmuştur.