1003 Numaralı Fatsa Nüfus Defteri’nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi

Abstract

Osmanlı Devleti’nde modern olarak nitelendirilen ilk nüfus sayımı 1830- 1831 senesinde gerçekleştirilmiştir. Bu nüfus sayımının bir ürünü olarak ortaya çıkan nüfus defterleri, tarih araştırmalarında büyük bir öneme sahiptir. Bu defterler, ilgili olduğu dönemin demografik, ekonomik ve sosyolojik yapısı hakkında zengin bilgiler sunarlar. Bölgenin idari yapısı, yerleşim yerlerinin isimleri, şahısların isim ve lakap bilgileri, erkek nüfusun sayısı ve askerlik durumu, vergi mükellefleri, doğum ve ölüm tarihleri, nüfus hareketleri gibi birçok hususiyet söz konusu defterler sayesinde öğrenilebilmektedir. Bu bilgilerin yer aldığı 1003 numaralı Fatsa ve ona tâbi Serkeş, Keşderesi ve Meydan kazalarının nüfus defteri de 1834 yılı kayıtlarından başlamak üzere işlem görmeye devam ettiği 1845 yılına kadarki istatistikleri içerir. Bu defterdeki Müslüman, gayrimüslim, göçebe ve misafir nüfus ile ilgili kayıtların transkripsiyonu yapılmıştır. Daha iyi yorumlanıp anlaşılması için de muhteviyat, tablo ve grafiklere dökülmüştür. Bunun sonucunda belirtilen tarihlerde Fatsa Kazası’nın nüfus ve sosyal yapısı hakkında daha sağlıklı bir değerlendirme yapma imkânı doğmuştur.

The first population census regarded as modern was realized in 1830-1831 in the Ottoman Empire. The population books that emerged as a product of this population census have a great importance in history researches. These books provide rich information on the demographic, economic and sociological structure of the period in question. Many specialties such as administrative structure of the region, names of settlements, name and surname information of the persons, number of male population and military status, taxpayers, birth and death dates and population movements can be learned by means of these books. Fatsa population book numbered 1003 where this information is included and the books of Serkeş, Keşderesi and Meydan districts linked to it consist registry statistics starting from 1834 until 1845. The records about Muslim, nonMuslim, migrant and guest population in this book have been transcribed. The content is shown in tables and graphics for better interpretation and understanding. As a result, a healthier evaluation was made possible about the population and social structure of the Fatsa district on the dates specified.