15. Yüzyıl Divanlarında Kozmik Unsurlar

Abstract

Şairlerin sanatlarını güven ve refah ortamı içinde icra ettikleri 15. yüzyılda özellikle merak uyandıran unsurların, yaratılışla ilgili tasavvurların, gökyüzü sakinlerinin kısaca kozmik âlemin şiirlere çokça konu edildiği görülmektedir. Bu unsurları şiirlerine işlerken şairler, yalnızca kelimelere vakıf olmadıklarını içinde yaşadıkları evrenin sakinlerini yani felek kavramını, gezegenleri, yıldızları, yıldız kümlerini, burçları ve diğer kozmik unsurları yakından tanıdıklarını gözler önüne sermişlerdir. Bu unsurlar, güneş ve ayda olduğu gibi bazen şekilleri ve bulundurdukları vasıfları itibariyle sevgiliye benzetilmiş ve aşık için eşsiz oluşu şeklinde dile getirilmiştir. Bazen de felekte olduğu gibi gerek sürekli dönüşü, gerekse yükseklerde bulunuşu, ulaşılmaz oluşu gibi özelliklerinden dolayı olumsuzluklarla birlikte anılmıştır. Netice itibari ile şairler, farklı tasavvurlarla ve çağrışımlarla şiirlerine güzellik katmanın yanı sıra bu tür kullanımlarla da bizlere hayal gücünü genişletme adına eşsiz imkanlar sunmuşlardır.