Bu tez çalışmasında, Doğu Karadeniz yaylalarının doğal florasında yaygın bulunan,
bölge halkı tarafından bazı enfeksiyon hastalıklarına iyi geldiği düşünülerek kullanılan
bazı bitki türlerinin (Cynara syriaca, kekik (Thymus vulgaris), mürver otu (Sambucus
ebulus E.), katran yoncası (Psoralea bituminosa L.), koyun örmece (Sedum pallidum
M. Bieb.), aslan pençesi (Alchemilla mollis), ak üçgül (Trifolium repens var)., sığır
kuyruğu (Verbascum blattaria L.), pisikulağı (Phedimus stolonifers),yabani nane
(Mentha pulegium), engerekotu (Echium vulgare), nane (Mentha piperita), sarı
kantaron (Hypericum perforatum), yara otu (Prunella vulgaris L)., Polygonum affine,
papatya (Matricaria chamomilla), kandil çiçeği (Achillea millefolium), tül kuşkonmaz
(Asparagus plumosus), ısırgan (Urtica dioica), andız otu (Inula helenium), sarı
ormangülü (Rhododendron luteum), maviyemiş (Vaccynum corymbosum) uçucu
yağları clevenger distilasyon aparatı ile elde edilmiştir. Elde edilen bu uçucu yağların
ve aromatik sularının antibakteriyel, antifungal ve antioksidan etkileri ile toplam
fenolik madde içeriği incelenmiştir. Veriler istatistiksel olarak değerlendirildiğinde
kekik aromatik suyu 34±0.88 mmol/L GAE ile en yüsek toplam fenolik madde
içeriğine, 6.37±0.01 mmol/L TE ile en yüksek antioksidan aktiviteye, 54.37±0.00 mm
ile Cladosporium spp. inhibisyonu ile en etken aromatik su olurken, kekik uçucu yağı
11.78±0.01 mmol/L TE ile en yüksek antioksidan aktiviteye, 49.27±7.26 mm ile en
yüksek S. aureus inhibisyonuna 39.55±0.52 mm ile en yüksek E. coli inhibisyonuna,
38.09±4.15 mm ile en yüksek M. luteus inbisyonuna, 44.13±4.16 mm ile en yüksek L.
monocytogenes inhibisyonuna, 63.3±5.43 mm ile Cladosporium spp.’de en yüksek
antifungal aktiviteye sahip uçucu yağ olarak bulunmuştur. Yapılan analizlerde en fazla
biyoaktivite gösteren bitki türü olarak belirlenen kekiğin aromatik suyu ve uçucu
yağının biyoaktif bileşenleri GC-MS ile tanımlanmış olup her ikisinin ana bileşenleri
thymol, carvacrol methyl ether, γ-terpinene, caryophyllene ve β bisabolene olarak
saptanmıştır.
In this thesis, the essential oils of some plant species (Cynara syriaca, Thymus
vulgaris, Sambucus ebulus E., Psoralea bituminosa L., Sedum pallidum M. Bieb.,
Alchemilla mollis, Trifolium repens var., Verbascum blattaria L., Phedimus
stolonifers, Mentha pulegium, Echium vulgare, Mentha piperita, Hypericum
perforatum, Prunella vulgaris L., Polygonum affine, Matricaria chamomilla, Achillea
millefolium, Asparagus plumosus, Urtica dioica, Inula helenium, Rhododendron
luteum, Vaccynum corymbosum) which are grown on highland area in Eastern Black
Sea plateaus and used for treatment of some infectious diseases were obtained by
clevenger distillation apparatus. The antibacterial, antifungal, antioxidant effects, total
phenolic contents of these essential oils and aromatic water were evaluated. According
to results, thyme aromatic water showed the highest total phenolic content with 34 ±
0.88 mmol/L GAE and the highest antioxidant activity with 6.37 ± 0.01 mmol/L TE
and the highest inhibitory effect on Cladosporium spp. with a zone of 54.37±0.00 mm,
since thyme essential oil exhibited the highest antioxidant activity with 11.78 ± 0.01
mmol/L TE, the highest inhibitory effect on S.aureus with a zone of 49.27±7.26 mm,
the highest inhibitory effect on E.coli with a zone of 39.55±0.52 mm, the highest
inhibitory effect on M. luteus with a zone of 38.09±4.15 mm the highest inhibitory
effect on L. monocytogenes with a zone of 44.13±4.16 mm and the highest antifungal
activity against Cladosporium spp. with a inhibition zone of 63.3±5.43 mm.The
bioactive components of thyme essential oil and aromatic water that showed the
highest bioactivity were identified by GC-MS and thymol, carvacrol methyl ether, γterpinene, caryophyllene and β bisabolene were determined as major compounds in
both essential oil and aromatic water of thyme.
