Spor Yapan Futbol Taraftarlarının Takımlarıyla Özdeşleşme Düzeyleriyle Spor Organizasyonları Tüketimi Arasındaki İlişki (Ordu İli Örneği)

Abstract

Amaç: Bu çalışmada amaç aktif olarak sporun içerisinde yer alan futbol taraftarlarının taraftarı oldukları takımla özdeşleşme düzeyleri ile spor organizasyonları tüketimi düzeyi arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Gereç ve Yöntem: Araştırma genel olarak iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada araştırmanın kuramsal çerçevesinde yer alan genel kavramlar ve konular, literatür taraması sonrası açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci aşama ise alan araştırmasını kapsamaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırma değişkenlerini ölçmeye yönelik hazırlanan sosyo-demografik bilgilerin de yer aldığı ölçek formları kullanılmıştır. Hazırlanan ölçek formları 7 – 28 Ekim 2018 tarihleri arasında Ordu – Altınordu merkez ilçesi sınırları içerisinde uygulanmıştır. Bu amaçla araştırmanın amacına uygun anket katılımı sağlanması amacıyla spor kulüpleri ve spor salonlarıyla görüşülmüş, anket uygulayan kişi tarafından gerekli bilgilendirme yapıldıktan sonra, tesadüfi örnekleme modeli ile seçilen kişilere ölçek formları verilerek soruları cevaplamaları istenmiştir. Anket formlarında ‘Kişisel Bilgi Formu’, ‘Spor Taraftarı Özdeşleşme Ölçeği’ ve ‘Spor Organizasyonları Tüketim Ölçeği’ olmak üzere toplam üç bölümden oluşan 47 soru sorulmuştur. Araştırmada kullanılan ilk ölçek Wann ve Branscombe tarafından geliştirilen Günay ve Tiryaki (2003) tarafından Türkçe’ye uyarlanarak geçerlilik ve güvenirlik çalışması yapılan ‘Spor Taraftarı Özdeşleşme Ölçeği’’dir. Araştırmada kullanılan ikinci ölçek ise Van Der Roest (2016) tarafından geliştirilen, Dever ve Korur (2018) tarafından Türkçe’ye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan ‘Spor Organizasyonları Tüketimi Ölçeği’dir. Elde edilen verilere yönelik istatistiksel analizlerde değişkenlerin normal dağılımdan gelme durumları araştırılırken birim sayıları nedeniyle Shapiro Wilk’s’ den yararlanılmıştır. Sonuçlar yorumlanırken anlamlılık düzeyi olarak 0,05 kullanılmış olup; p<0,05 olması durumunda değişkenlerin normal dağılımdan gelmediği, p>0,05 olması durumunda ise değişkenlerin normal dağılımdan geldikleri belirtilmiştir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken, değişkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Mann Whitney U ve Kruskal Wallis-H testlerinden yararlanılmıştır. Kruskal Wallis-H Testinde anlamlı farklılıkların görülmesi durumunda Post-Hoc Çoklu Karşılaştırma Testi ile aralarında farklılık olan gruplar belirlenmiştir. Normal dağılımdan gelmeyen değişkenler arasındaki ilişkiler incelenirken Spearman’s Korelasyon Katsayısından yararlanılmıştır. Sonuçlar yorumlanırken anlamlılık düzeyi olarak 0,05 kullanılmış olup; p<0,05 olması durumunda anlamlı bir ilişkinin olduğu, p>0,05 olması durumunda ise anlamlı bir ilişkinin olmadığı belirtilmiştir. Bulgular: Yapılan istatistiksel analizler sonucunda futbol taraftarlarının takımlarıyla özdeşleşme düzeylerinin artmasına bağlı olarak, spor organizasyonları tüketim düzeylerinin de artması arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Taraftarların özdeşleşme düzeyleri arttıkça spor organizasyonları tüketimi esnasında daha bağımsız, daha mesafeli, daha çekingen davranmakta ve içerisinde bulundukları spor organizasyonundan istedikleri zaman ayrılmakta; hizmet kalitesine daha fazla oranda önem vermektedirler. Araştırma sonucunda taraftarların özdeşleşme düzeyleri ile; cinsiyetleri, maça gitme sıklıkları, maç izlenilen yerler, maça gitme nedenleri, passolig kartına sahip olma, yapılan spor dalları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Futbol taraftarlarının takımlarıyla özdeşleşme düzeyleri, yukarıda bahsi geçen bağımsız değişkenler ekseninde değişmektedir. Spor organizasyonları tüketim düzeyi ise cinsiyet, yaş, maça gitme nedenleri, passolig kartına sahip olma, anne-baba eğitim durumu, yapılan meslek, medeni durum, yapılan spor dalı gibi bağımsız değişkenlere göre anlamlı farklılıklar göstermektedir. Sonuç: Araştırmada taraftar özdeşleşme düzeyi ve spor organizasyonu tüketimi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çalışmada kullanılan ölçeklerin özellikle de spor organizasyonları tüketim ölçeğinin, konuyla ilgili yapılacak diğer çalışmalarda kullanılması ve bu sayede spor tüketimine yönelik akademik çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Objective: The aim of this study was to determine the relationship between the way sports fans engaged in sports identify with their teams and consume sports organizations. Material and Method: The study consisted of two stages. In the first stage, a literature review was conducted, and the concepts and issues in the theoretical framework were explained. The second stage involved field research. Data were collected using a Personal Information Scale (PIS), Sports Fan Identification Scale (SFIS) and Sports Organizations Consumption Scale (SOCS) developed to measure the research variables and to elicit information on socio-demographic characteristics. The scales were applied between 7 and 28 October 2018 in Ordu - Altınordu. For sampling, sports clubs and gyms were contacted and informed about the study. Participants were recruited using random sampling. The scales consisted of a total of 47 items. The SFIS was developed by Wann and Branscombe and adapted into Turkish by Günay and Tiryaki (2003), who also established the validity and reliability of the SFIS-TR. The SOCS was developed by Van Der Roest (2016) and adapted into Turkish by Dever and Korur (2018), who also established the validity and reliability of the SOCS-TR. Data were analyzed for conformity to a normal distribution using a Shapiro-Wilk W test at a significance level of 0.05. p <0.05 indicated normal distribution while p>0.05 indicated non-normal distribution. Mann Whitney U and Kruskal Wallis-H tests were used to examine between-group differences. Post-Hoc Multiple Comparison Tests were used to determine between which groups the statistical differences existed. The Spearman’s Correlation Coefficient was used to examine the relationship between normally undistributed variables at a significance level of 0.05. p <0.05 indicated statistically significant difference whereas p> 0.05 indicated no statistically significant difference. Results: The higher the level of identification of fans with their football teams, the higher their consumption of sports organizations. The more the fans identify with their football teams, the more they are independent, aloof and reserved about consuming sports organizations. They leave the sport organizations of which they are members at any time and attach more importance to service quality. There is a statistically significant relationship between the identification levels of the fans with their football teams and their gender, how often they go to football matches, where they watch football matches, why they go to football matches, whether they have passolig cards and what kind of sports they are engaged in. The level of identification of fans with their football teams depends on those independent variables. The level of consumption of sports organizations varies according to gender, age, reasons for going to football matches, having a passolig card, parents’ educational levels, occupation, marital status, branches of sports they are engaged in. Conclusion: There is a significant relationship between the identification of fans with their football teams and their consumption of sports organization. It is recommended that the PIS, SFIS and, especially the SOCS, be used in future studies on this subject matter and contribute to academic studies on sports consumption.