Bu çalışmada, Miliç kıyı sulak alanının ekolojik durumunu tespit etmek amacıyla su
kalitesi, sediment kalitesi ve makrofit çeşitliliği incelenmiştir. Alanda bir yıl boyunca (Nisan
2019-Mart 2020) dört farklı istasyonda aylık ve mevsimlik analizler yapılmıştır. Suda her ay
su kalite parametrelerinden fiziko-kimyasal analizler; su, sediment ve indikatör su bitkisinde
(Ceratophyllum demersum) mevsimsel metal/metaloid analizleri (Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe,
Mn, Ni, Pb, Zn) yapılmıştır. Analiz sonuçları Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Yerüstü
Su Kalitesi Yönetmeliği’ndeki “kıtaiçi yerüstü su kaynaklarının genel kimyasal ve fizikokimyasal parametreler açısından sınıflarına göre kalite kriterleri” ile karşılaştırılmıştır. Su
kalitesi parametrelerinin tanımlayıcı istatistiksel analizleri ANOVA ile tespit edilmiştir
(p˂0.05). Parametreler arasındaki ilişkileri belirlemek için, elde edilen veri setlerine
hiyerarşik kümele analizi, Pearson korelasyon analizi gibi çok değişkenli istatistiksel
analizler uygulanmıştır. Makrofit çeşitliliğini belirlemek için iki yıl arazi çalışması yapılmış,
gelişim dönemlerinde örnekler toplanıp kaydedilmiştir. C. demersum bitkisinin bazı
biyokimayasal özellikleri analiz edilmiştir. Akarsular için biyolojik makrofit indeksi (IBMR)
hesaplanarak alanın ekolojik durumu tespit edilmiştir. Aynı zamanda, Shannon ve Simpson
indeksleriyle makrofit çeşitliliği değerlendirilmiştir.
Suyun bazı fiziko-kimyasal parametrelerinin yıllık ortalama değerleri şu şekildedir:
sıcaklık 19.08°C, pH 8.20, elektriksel iltkenlik (EC) 1343.75 µS/cm, tuzluluk ‰0.66,
çözünmüş oksijen (ÇO) 8.37 mg/L, oksijen doygunluğu (OD) %89.82, toplam çözünmüş katı
madde (TDS) 650.94 mg/L, oksidasyon redüksiyon potansiyeli (ORP) -65.1 mV, Secchi disk
derinliği (SD) 0.42 m, bulanıklık 19.09 NTU, renk 91.96 Pt-Co birimi, askıda katı madde
(AKM) 22.77 mg/L, su sertliği 284.52 mg/L, serbest klor (Cl2) 130 µg/L, florür (F-
) 326.25
µg/L, kalsiyum (Ca+2) 62.40 mg/L, magnezyum (Mg+2) 39.73 mg/L, alkalinite 122.48 mg/L,
BOİ5 7.57 mg/L, amonyum azotu (NH4-N) 0.3 mg/L, nitrat azotu (NO3-N) 0.38 mg/L, nitrit
azotu (NO2-N) 0.018 mg/L, toplam azot (TN) 1.70 mg/L, toplam fosfor (TP) 0.1 mg/L, ortofosfat fosforu (orto-PO4-P) 0.64 mg/L, Sodyum (Na) 330.67 mg/L, Potasyum (K) (22.63
mg/L, Rliüminyum (Al) 0.99 mg/L, Arsenik (As) 3.10 µg/L, Kadmiyum (Cd) 1.12 µg/L,
Kobalt (Co) 2.20 µg/L, Krom (Cr) 1.66 µg/L, Bakır (Cu) 6.17 µg/L, Demir (Fe) 609.75 µg/L,
Mangan (Mn) 440.85 µg/L, Nikel (Ni) 10.85 µg/L, Kurşun (Pb) 1.11 µg/L, Çinko (Zn) 24.05
µg/L ve Cıva (Hg) 0.60 µg/L. Elde edilen sonuçlara göre sulak alan suyunun kalite
kriterlerini değerlendirdiğimizde, Na ve Cl2 IV. sınıf; Al, EC, renk, orto fosfat fosforu ve Hg
III. Sınıf; oksijen doygunluğu (%), TDS, Biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ5), amonyum azotu,
nitrit azotu, TP, Fe ve Mn II. sınıf kalitede tespit edilmiştir. Diğer parametreler için Miliç
III
sulak alanı suyu I. sınıf su kalite özelliği göstermiştir. Su kalite indeksi (WQI) ortalama
değerine göre (68.28) sulak alan “kötü” sınıfında yer almıştır. Sulama suyu kalitesi
değerlendirildiğinde; Sodyum adsorbsiyon oranı (SAR) değerine göre (5.340 meq/L) “iyi”
sınıfında, Sodyum yüzdesi (% Na) miktarına göre (50.764 meq/L) “izin verilebilir” sınıfında,
Magnezyum tehlikesi (MH) sonucuna göre (51.346) “uygun değil” sınıfında olduğu
belirlenmiştir. Su örneklerindeki metal konsantrasyonları 1.11−985.40 µg/L arasında
değişim göstermiştir. Ulusal yönetmeliğimize göre, sudaki As metaloidi ve Cd, Co, Cr, Cu,
Ni, Pb ve Zn metalleri I. sınıf; Fe ve Mn metalleri II. sınıf su kalite sınırında yer almıştır.
Sediment örneklerinin metal konsantrasyonu 77.73−5497805.11 mg/kg aralığında
bulunmuştur. Metallerin miktarları sıralaması Al>Fe>Mn>Cu>Zn>Cr>Ni>Pb>Co>As>Cd
olarak belirlenmiştir. Metallerin tamamı yer kabuğunda belirlenmiş sınır değerleri
aşmamıştır. Sedimentteki metal/metaloid analiz sonuçlarının LEL, TEL, MET, TET ve SAV
sınır değerlerine göre değerlendirmesi yapılmıştır. Sadece Cu metali LEL sınır değerine
yakın ve biraz üzerinde çıkmış, diğer indeks sınırlarının altında bulunmuştur. Sediment metal
indeks sonuçları şu şekilde tespit edilmiştir: Cf 0.159−0.633 (nispeten düşük
kontaminasyon), Cd 3.133 (düşük), mCd 0.285 (çok az), PLI 1.065 (ağır metal
kontaminasyonu var), EF 2.769−0.014, m-ERM-Q 0.083 (%9 toksik), m-PEL-Q 0.132
(kısmen etkilenmiş), Igeo 0.155−0.032 (kirlenmemiş-orta kirlilik), ERI 0.164−18.993
(düşük), RI 25.0589 (düşük ekolojik risk), TRI 1.996 (toksik risk yok).
Biyoakümülasyonun incelenmesi için C. demersum submers su bitkisi kullanılmış,
bitkideki metal konsantrasyonları 0.80−14908.96 mg/kg arasında kaydedilmiştir. Metal
konsantrasyonu Mn>Al>Fe>Zn>Ni>Co>Cu>As>Cr>Pb>Cd şeklinde tespit edilmiştir.
Miliç kıyı sulak alanında 48 makrofit taksonu teşhis edilmiştir. Alanın ekolojik
durumunu tespit etmek için kullanılan ortalama Akarsular için biyolojik makrofit indeksi
(IBMR) skoru 7.19 olarak hesaplanmış, bu sonuç sulak alanın “kötü” sınıfında yer aldığını
göstermiştir. Makrofit indeks şemasına (MIS) göre de alanının su kalitesinin “kirli” olduğu
belirlenmiştir. Shannon çeşitlilik indeksi (H’) ortalama değeri 2.36 olarak hesaplanmış, bu
değer alanın “hafif düzeyde kirli” sınıfında olduğunu göstermiştir.
Miliç kıyı sulak alanında su, sediment ve sucul bitkiler kullanılarak indekslerle
değerlendirilen bu kapsamlı çalışmanın sonucunda, alanın su kalitesinin I-IV. sınıf arasında
değiştiği, su kalitesinin içme suyu için uygun olmadığı, sulama suyu olarak izin verilebilir
olduğu, makrofit çeşitliliğin fazla, fakat indikatör türlere göre sulak alanın kirli olduğu
belirlenmiştir. Genel ekolojik durumu mezotrofik-ötrofik olan Miliç sulak alanı üzerinde
insan kaynaklı noktasal/yayılı kirlilik baskılarının önlenerek korunması ve izlenmesi önerilir.
In this study, water quality, quality and macrophyte variety were used to obtain information
about Miliç coastal wetland status. It was conducted weekly and seasonally at four different stations
for a year (April 2019-March 2020) in the area. Physico-chemical analyzes of water quality in water
every month; Seasonal metal/metalloid analyzes (Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Zn) were
made in water, sediment and indicator aquatic plant (Ceratophyllum demersum). Analyzes "Internal
surface water has been evaluated as quality according to the generally defined and physico-definable
classes" in the Water Pollution Control Regulation and the Surface Water Quality Regulation. The
analyzes of the material with water quality were created by ANOVA (p˂0.05). Parameters analyzes
for analyzes. Two years of field work to be made from Makrofit, design samples were placed on top
of each other. Some biochemical properties of C. demersum were analyzed. For streams, the public
macrophyte index (MRI) was estimated and preserved. It was also evaluated as a macrophyte by
Shannon and Simpson indices.
Annual average values of some physico-chemical parameters of water are as follows:
temperature 19.08°C, pH 8.20, electrical conductivity (EC) 1343.75 µS/cm, salinity ‰0.66, dissolved
oxygen (DO) 8.37 mg/L, oxygen saturation (OD) % 89.82, total dissolved solids (TDS) 650.94 mg/L,
oxidation reduction potential (ORP) -65.1 mV, Secchi disc depth (SD) 0.42 m, turbidity 19.09 NTU,
color 91.96 Pt-Co units, suspended solids (AKM) 22.77 mg/L, water hardness 284.52 mg/L, free
chlorine (Cl2) 130 µg/L, fluoride (F-) 326.25 µg/L, calcium (Ca+2) 62.40 mg/L, magnesium (Mg+2)
39.73 mg/L, alkalinity 122.48 mg/L, BOD5 7.57 mg/L, ammonium nitrogen (NH4-N) 0.3 mg/L,
nitrate nitrogen (NO3-N) 0.38 mg/L, nitrite nitrogen (NO2-N) 0.018 mg/ L, total nitrogen (TN) 1.70
mg/L, total phosphorus (TP) 0.1 mg/L, ortho-phosphate phosphorus (ortho-PO4-P) 0.64 mg/L, Sodium
(Na) 330.67 mg/L, Potassium (K), 22.63 mg/L, Rliuminium (Al) 0.99 mg/L, Arsenic (As) 3.10 µg/L,
Cadmium (Cd) 1.12 µg/L, Cobalt (Co) 2.20 µg/L, Chromium (Cr) 1.66 µg/ L, Copper (Cu) 6.17 µg/L,
Iron (Fe) 609.75 µg/L, Manganese (Mn) 440.85 µg/L, Nickel (Ni) 10.85 µg/L, Lead (Pb) 1.11 µg/L,
Zinc (Zn) 24.05 µg /L and Mercury (Hg) 0.60 µg/L. According to the results obtained, when we
evaluate the quality criteria of wetland water, Na and Cl2 IV. class; Al, EC, color, ortho phosphate
phosphorus and Hg III. Class; oxygen saturation (%), TDS, Biological oxygen demand (BOİ5),
ammonium nitrogen, nitrite nitrogen, TP, Fe and Mn II. class quality was determined. For other
parameters, Miliç wetland water showed Class I water quality. According to the average value of the
water quality index (WQI) (68.28), the wetland is in the “bad” class. When the irrigation water quality
V
is evaluated; According to the sodium adsorption rate (SAR) value (5,340 meq/L) in the “good” class,
according to the sodium percentage (% Na) amount (50.764 meq/L) in the “permissible” class,
according to the magnesium hazard (MH) result (51.346) “ was determined to be in the category of
“not suitable”. Metal concentrations in the water samples varied between 1.11−985.40 µg/L.
According to our national regulation, As metalloid and Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb and Zn metals in water
are class I; Fe and Mn metals II. class water quality limit.
The metal concentration of the sediment samples was found in the range of
77.73−5497805.11 mg/kg. The order of the amounts of metals was determined as
Al>Fe>Mn>Cu>Zn>Cr>Ni>Pb>Co>As>Cd. All of the metals did not exceed the limit values
determined in the earth's crust. The metal/metalloid analysis results in the sediment were evaluated
according to the limit values of LEL, TEL, MET, TET and SAV. Only Cu metal was found close to
and slightly above the LEL limit value and below the other index limits. Sediment metal index results
were determined as follows: Cf 0.159−0.633 (relatively low contamination), Cd 3.133 (low), mCd
0.285 (very little), PLI 1.065 (heavy metal contamination present), EF 2.769−0.014, m-ERM- Q 0.083
(9% toxic), m-PEL-Q 0.132 (partially affected), Igeo 0.155−0.032 (unpolluted-medium
contamination), ERI 0.164−18.993 (low), RI 25.0589 (low ecological risk), TRI 1.996 (toxic no risk).
C. demersum submers aquatic plant was used to examine bioaccumulation, and metal
concentrations in the plant were recorded between 0.80−14908.96 mg/kg. Metal concentration was
determined as Mn>Al>Fe>Zn>Ni>Co>Cu>As>Cr>Pb>Cd.
48 macrophyte taxa were identified in the Miliç coastal wetland. The average biological
macrophyte index (IBMR) score for rivers used to determine the ecological status of the area was
calculated as 7.19, this result showed that the wetland was in the "bad" class. According to the
macrophyte index chart (MIS), the water quality of the area was determined to be “dirty”. The
Shannon diversity index (H') average value was calculated as 2.36, indicating that the area was in the
"slightly polluted" class.
As a result of this comprehensive study, which was evaluated with indices using water, sediment and
aquatic plants in the Miliç coastal wetland, it was concluded that the water quality of the area I-IV. It
was determined that the water quality was not suitable for drinking water, it was permissible as
irrigation water, the macrophyte diversity was high, but the wetland was polluted according to the
indicator species. It is recommended to prevent, protect and monitor human-induced point/diffuse
pollution pressures on the Miliç wetland, whose general ecological status is mesotrophic-eutrophic.
