Öğrencilerin okul rehberlik ve psikolojik danışma servisine başvurmalarının en önemli
gerekçelerinden birisinin akran zorbalığı olduğu görülmüştür. Araştırmanın amacı, akran
zorbalığını önlemeye yönelik geliştirilen psikoeğitim programının zorbalık düzeyi ve problem
çözme becerisine etkisini incelemektir. Araştırma ilkokul dördüncü sınıfa devam eden 104
öğrenci arasından belirlenen zorbalık düzeyi yüksek 24 öğrenciyle (12 deney, 12 kontrol)
yürütülen yarı deneysel bir çalışmadır. Deney grubuna araştırmacılar tarafından geliştirilen
dokuz oturumluk psikoeğitim programı uygulanırken, kontrol grubuna bir işlem yapılmamıştır.
Programın içeriğinde zorbalık rolleri, duyguları anlama ve ifade edebilme, empati kurma, öfke
kontrolü, problem çözme, çatışma çözme, zorbalıkla baş etme konularına yer verilmiştir. Veriler
araştırmacılar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu (KBF), Akran Zorbalığı Ölçeği Çocuk
Formu (AZÖ) ve Çocuklar İçin Problem Çözme Envanteri (ÇPÇE) ile toplanmıştır. Psikoeğitim
oturumları başlamadan iki hafta önce ön test, oturumlar bittikten iki hafta sonra son test, son test
uygulandıktan iki ay sonra ise izleme ölçümleri yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS Statistics
26. versiyon paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Gruplar arası karşılaştırmalarda
Mann Whitney U Testi, grup içi karşılaştırmalarda Friedman Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar
Testi kullanılarak değerlendirilmeler yapılmıştır. Elde edilen bulgular akran zorbalığını
önlemeye yönelik psikoeğitim programının ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin zorbalık
düzeyini olumlu etkileyerek azalttığı, problem çözme becerisinde ise anlamlı düzeyde değişim
oluşturmadığını ortaya koymuştur. Ayrıca akran zorbalığı ölçeği alt boyut puanları da olumlu
etkilenerek azalmıştır. Bu sonuçların izleme ölçümünde devam ettiği saptanmıştır. Gruplar arası
karşılaştırma yapıldığında psikoeğitim programının deney grubundaki öğrencilerin akran
zorbalığı düzeyini azaltmada başarılı olduğu ancak problem çözme becerisinde aynı etkiyi
göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri
çerçevesinde öğrencilerin zorbalık düzeyini azaltan etkili bir müdahale programı ortaya
çıkmıştır.
It has been seen that one of the most important reasons for students to apply to the school
guidance and psychological counseling service is peer bullying. The aim of the study is to
examine the effect of the psychoeducation program developed to prevent peer bullying on the
level of bullying and problem solving skills. The research is a quasi-experimental study
conducted with 24 students (12 experiment, 12 control) with high level of bullying determined
among 104 students attending the fourth grade of primary school. While the nine-session
psychoeducation program developed by the researchers was applied to the experimental group,
no action was taken in the control group. The content of the program includes roles of bullying,
understanding and expressing emotions, empathy, anger control, problem solving, conflict
resolution, and coping with bullying. The data were collected using the Personal Information
Form (PIF), the Peer Bullying Scale Child Form (PDS) and the Problem Solving Inventory for
Children (PPI) developed by the researchers. The pre-test two weeks before the
psychoeducation sessions started, the post-test two weeks after the sessions ended, and the
follow-up measurements two months after the post-test were administered. The obtained data
were analyzed using SPSS Statistics 26th version package program. Evaluations were made
using the Mann Whitney U Test for intergroup comparisons, Friedman Test and Wilcoxon
Signed Rank Test for intragroup comparisons. The findings revealed that the psychoeducational
program aimed at preventing peer bullying decreased the bullying level of primary school fourth
grade students by positively affecting them, but did not create a significant change in problem
solving skills. In addition, the peer bullying scale sub-dimension scores were also positively
affected and decreased. These results were found to persist in the follow-up measurement.
When the comparison was made between the groups, it was concluded that the psychoeducation
program was successful in reducing the level of peer bullying of the students in the
experimental group, but did not show the same effect on problem solving skills. Within the
framework of school guidance and psychological counseling services, an effective intervention
program has emerged that reduces the level of bullying of students.
