Suat Uğurlu Baraj Gölü’nün (Samsun) Su Kalitesi ve Trofik Seviyesinin Araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, Yeşilırmak Havzası’ndaki Yeşilırmak Nehri üzerinde aşağı havzada kurulan en son baraj olan Suat Uğurlu Barajı suyunun bazı fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özelliklerinin, rezervuarın trofik yapısının, su kalitesinin ve ekolojik durumunun, kirlenme ile ilgili bir problemin olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri tespit etmek için pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, toplam çözünmüş madde, tuzluluk, bazı makro, mikro ve iz elementler (Fe, Co, Ni, Cu, B, Zn, A, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb; µg/L), Escherichia coli ve toplam koliform (kob/100 mL) gibi belirleyici analizler yapılmıştır. Araştırma sonucunda Suat Uğurlu Baraj Gölü’nün su kalite parametrelerinin ortalama değerleri “Kıtaiçi yerüstü su kaynaklarının sınıflarına göre kalite kriterleri” ile karşılaştırıldığında, su kalite sınıfı I-II aralığında kaydedilmiştir. Rezervuar suyu sıcaklık, pH, çözünmüş oksijen, nitrat-N, toplam N ve iz elementler ve inorganik kirlilik parametreleri (B, Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb) bakımından “I. Sınıf” yani yüksek kaliteli su olup “Çok İyi”; kondüktivite, nitritN, amonyum-N, toplam Kjeldahl-N, toplam P, fekal koliform ve toplam koliform bakımından “II. Sınıf” yani az kirlenmiş su olup “İyi” su durumuna sahiptir. Baraj Gölü’nün trofik seviyesini belirlemek için “Göl, Gölet ve Baraj Gölleri Ötrofikasyon Kriterleri”ne göre karşılaştırma yapıldığında; toplam P ve toplam N bakımından “Hipertrofik”, seki disk derinliği bakımından “Mezotrofik”, klorofil-a bakımından “Ötrofik”tir. Trofik Statü İndeksi (TSI) değeri 60.84, Trofik Seviye İndeksi (TLI) değeri ise 4.821 olarak hesaplanmıştır. İndeks sonuçlarına göre rezervuar alanı “Ötrofik” karaktere sahiptir. Barındırdırdığı balık çeşitliliği ve enerji potansiyeli bakımından rezervuar alanının bölge için oldukça önemli olduğu düşünüldüğünde, ötrofik koşulları hızlandıran faktörlerin bertaraf edilerek, alanda uzun süreli periyodik izleme çalışmalarının yapılması önem arz etmektedir.,In this study, it was aimed to determine some physical, chemical, microbiological characteristics, trophic structure of the reservoir, water quality and ecological structure, whether there is a problem with pollution and evaluate the suitability of aquaculture production, the water of Suat Uğurlu Dam, which is the last dam established in Yeşilırmak River in Yeşilırmak Basin. Deterministic analyzes were performed such as pH, temperature, dissolved oxygen, conductivity, total dissolved solids, salinity, some macro, micro and trace elements (Fe, Co, Ni, Cu, B, Zn, A, Se, Cd, Sb, Ba, Hg and Pb; µg/L), Escherichia coli and total coliform (cfu/100 mL) to determine physical, chemical and microbiological properties. The results show that, according to the “Intra-continental surface water quality classes”, the average water quality parameters of dam are registered between Class I and II. According to research results, the water quality of dam is classified as Class I, namely high qualified water “Very Good”, while considering the temperature value of the reservoir, pH, dissolved oxygen, nitrat-N, total N and trace elements and inorganic pollution parameters (B, Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb) and classified as Class II, namely slightly polluted water, “Good” considering conductivity, nitrite-N, ammonium-N, total Kjeldahl-N, total P, fecal coliform and total coliform.

Bu çalışmada, Yeşilırmak Havzası’The results show that, according to the “Intra-continental surface water quality classes”, the average water quality parameters of dam are registered between Class I and II. According to research results, the water quality of dam is classified as Class I, namely high qualified water “Very Good”, while considering the temperature value of the reservoir, pH, dissolved oxygen, nitrat-N, total N and trace elements and inorganic pollution parameters (B, Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb) and classified as Class II, namely slightly polluted water, “Good” considering conductivity, nitrite-N, ammonium-N, total Kjeldahl-N, total P, fecal coliform and total coliform. The study also determine’s the trophic level of the reservoir according to “Eutrophication Criteria of Lake, Pond and Dam” and the results indicate that it is “Hypertrophic” in terms of total P and total N, is “Mesotrophic” in terms of Secchi disc depth, is “Eutrophic” in terms of chlorophyll-a concentration. Trophic State Index (TSI) and Trophic Level Index (TLI) calculated as 60.84 and 4.821 respectively. This implies that the reservoir area has eutrophic character. Considering the reservoir area is very vital for the region in terms of the fish diversity and energy potential it contains, it is important to carry out long-term periodic monitoring studies by eliminating the factors that accelerate eutrophic conditions.ndaki Yeşilırmak Nehri üzerinde aşağı havzada kurulan en son baraj olan Suat Uğurlu Barajı suyunun bazı fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özelliklerinin, rezervuarın trofik yapısının, su kalitesinin ve ekolojik durumunun, kirlenme ile ilgili bir problemin olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri tespit etmek için pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, toplam çözünmüş madde, tuzluluk, bazı makro, mikro ve iz elementler (Fe, Co, Ni, Cu, B, Zn, A, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb; µg/L), Escherichia coli ve toplam koliform (kob/100 mL) gibi belirleyici analizler yapılmıştır. Araştırma sonucunda Suat Uğurlu Baraj Gölü’nün su kalite parametrelerinin ortalama değerleri “Kıtaiçi yerüstü su kaynaklarının sınıflarına göre kalite kriterleri” ile karşılaştırıldığında, su kalite sınıfı I-II aralığında kaydedilmiştir. Rezervuar suyu sıcaklık, pH, çözünmüş oksijen, nitrat-N, toplam N ve iz elementler ve inorganik kirlilik parametreleri (B, Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb) bakımından “I. Sınıf” yani yüksek kaliteli su olup “Çok İyi”; kondüktivite, nitritN, amonyum-N, toplam Kjeldahl-N, toplam P, fekal koliform ve toplam koliform bakımından “II. Sınıf” yani az kirlenmiş su olup “İyi” su durumuna sahiptir. Baraj Gölü’nün trofik seviyesini belirlemek için “Göl, Gölet ve Baraj Gölleri Ötrofikasyon Kriterleri”ne göre karşılaştırma yapıldığında; toplam P ve toplam N bakımından “Hipertrofik”, seki disk derinliği bakımından “Mezotrofik”, klorofil-a bakımından “Ötrofik”tir. Trofik Statü İndeksi (TSI) değeri 60.84, Trofik Seviye İndeksi (TLI) değeri ise 4.821 olarak hesaplanmıştır. İndeks sonuçlarına göre rezervuar alanı “Ötrofik” karaktere sahiptir. Barındırdırdığı balık çeşitliliği ve enerji potansiyeli bakımından rezervuar alanının bölge için oldukça önemli olduğu düşünüldüğünde, ötrofik koşulları hızlandıran faktörlerin bertaraf edilerek, alanda uzun süreli periyodik izleme çalışmalarının yapılması önem arz etmektedir.,In this study, it was aimed to determine some physical, chemical, microbiological characteristics, trophic structure of the reservoir, water quality and ecological structure, whether there is a problem with pollution and evaluate the suitability of aquaculture production, the water of Suat Uğurlu Dam, which is the last dam established in Yeşilırmak River in Yeşilırmak Basin. Deterministic analyzes were performed such as pH, temperature, dissolved oxygen, conductivity, total dissolved solids, salinity, some macro, micro and trace elements (Fe, Co, Ni, Cu, B, Zn, A, Se, Cd, Sb, Ba, Hg and Pb; µg/L), Escherichia coli and total coliform (cfu/100 mL) to determine physical, chemical and microbiological properties. The results show that, according to the “Intra-continental surface water quality classes”, the average water quality parameters of dam are registered between Class I and II. According to research results, the water quality of dam is classified as Class I, namely high qualified water “Very Good”, while considering the temperature value of the reservoir, pH, dissolved oxygen, nitrat-N, total N and trace elements and inorganic pollution parameters (B, Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Cd, Sb, Ba, Hg ve Pb) and classified as Class II, namely slightly polluted water, “Good” considering conductivity, nitrite-N, ammonium-N, total Kjeldahl-N, total P, fecal coliform and total coliform. The study also determine’s the trophic level of the reservoir according to “Eutrophication Criteria of Lake, Pond and Dam” and the results indicate that it is “Hypertrophic” in terms of total P and total N, is “Mesotrophic” in terms of Secchi disc depth, is “Eutrophic” in terms of chlorophyll-a concentration. Trophic State Index (TSI) and Trophic Level Index (TLI) calculated as 60.84 and 4.821 respectively. This implies that the reservoir area has eutrophic character. Considering the reservoir area is very vital for the region in terms of the fish diversity and energy potential it contains, it is important to carry out long-term periodic monitoring studies by eliminating the factors that accelerate eutrophic conditions.