Nef’î Divanında “Gam ve Neşe” Kavramları

Abstract

Klasik Türk edebiyatında gerek gam gerekse neşe kavramları hemen hemen birçok şair tarafından kullanılmıştır. Özellikle bu iki zıt kavram, çoğu kez şairlerin sevgiliye olan aşklarını anlatmada yardımcı unsur olarak yer alır. Gam, sevgiliye olan aşkı anlatmada cevr ü cefanın yerini tutarken; neşe ona kavuşmanın mutluluğunu ifade etmede karşımıza çıkar. Gam, bazen sevgiliye ulaşmada karşılaşılan engeller olmuş bazen de çeşitli nesnelere benzetilmiştir; düşman, alacaklı, gönül ülkesini yağmalayan asker, fırtına, rüzgâr olur. Neşe ise manevi hazları ve ruhî zevkleri yaşamaktan hâsıl olan bir hâldir. XVII. yüzyılın ilk yarısında yaşamış ve daha çok bir kaside üstadı olarak şöhret bulmuş olan Nef‛î, divanında bu iki kavrama çokça yer verir. Çalışmamızda, gam ve neşe kavramlarının Nef’î divanında kullanıldığı bağlamlar ve anlamlar tespit edilip incelenmiştir.