Meta-cognition can be defined as one’s awareness of his/ her own cognitive processes and abilities to
control these processes. Meta-cognition is an important factor for educating conscious individuals who
are aware of their cognitive processes. Especially in developed countries researches in the field of
education focus on meta- cognition, whereas in Türkiye there are not enough researches and publications
about this subject. With this respect, the purposes of this article is to explain the term meta- cognition
theoretically, to examine the subject by giving examples from the related studies, and to give some
suggestions for educational activities by taking into consideration the students’ developmental levels. On
the other hand, although there are limited numbers of studies in Turkish literature related with metacognition,
it can be seen that there is no consistency among the Turkish terms which are used instead of
the English ones. For this reason, this study also aims at clarifying the inconsistencies observed in using
the terms and giving some suggestions for the definitions of these terms which are accepted by
researchers studying in this area. The recommendations about this topic are given by taking into account
the findings of the experts and perspective of Turkish Language Association to help other researchers to
clarify the meanings of concepts related with this subject.
Üstbilis (metacognition), en kısa tanımıyla, kisinin kendi düsünme süreçlerinin farkında olması ve bu
süreçleri kontrol edebilmesi anlamına gelir. Kendi zihinsel süreçlerinin daha fazla farkında olan,
dolayısıyla daha bilinçli ögrenen bireylerin yetistirilmesinde, üstbilis önemli bir faktör olarak öne
çıkmaktadır. Özellikle gelismis ülkelerde egitim alanında yapılan modern arastırmaların bu konuya
odaklandıgı görülmekteyken Türkiye’de bu konuda yeterli miktarda yayın bulunmadıgı gözlenmektedir.
Gözlenen bu eksiklikten de hareketle bu makalenin amacı; ilgili literatüre dayalı olarak üstbilis
kavramını kuramsal olarak ele almak, konuyu bu alanda yapılan çalısmalardan örnekler vererek
incelemek ve ögrencilerin gelisim düzeylerini de dikkate alarak egitim ögretim faaliyetleri bakımından
önerilerde bulunmaktır. Diger yandan Türkiye’de sınırlı sayıda da olsa üstbilis konusunda yapılan
yayınlarda konuyla ilgili ngilizce terimler için kullanılan Türkçe karsılıklarda bir fikir birligi
bulunmadıgı görülmektedir. Bu nedenle bu makalenin bir diger amacı da, arastırmacı tarafından
gözlenen bu terim farklılıklarının, genis bir literatür taraması, Türk Dil Kurumu’nun görüsleri ve uzman
kanıları ile desteklenerek netlestirilmesi ve böylelikle üstbilis ile ilgili terimlerin de konuyla ilgili tüm
arastırmacılar tarafından kabul edilecek biçimde düzenlenmesi için önerilerde bulunmaktır.
