Fark Yaratan Bir Türkçe Öğretmeninin Okuduğunu Anlama Becerisinin Geliştirilmesine Yönelik Uygulama ve Stratejileri: Bir Durum Çalışması

Abstract

Bu araştırmada, fark yaratan bir Türkçe öğretmeninin derslerinde okuduğunu anlama becerisini geliştirmeye yönelik gerçekleştirdiği uygulamaları ve bu uygulamalarda yer verdiği okuduğunu anlama stratejilerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma; kendi branşında ödüller almış, öğretmenlik mesleğinin yanı sıra yazarlık kimliği ile de ön plana çıkmış başarılı bir Türkçe öğretmeni ile yürütülmüş, bu öğretmenin uygulamalarını derinlemesine inceleyebilmek amacıyla araştırma yöntemi olarak durum çalışması tercih edilmiştir. Veri toplama aracı olarak gözlem formu, öğretmen görüşme formu ve öğrencilerden elde edilen dokümanlar kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama süreci 14 hafta sürmüş elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Katılımcı öğretmenin okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesine yönelik gerçekleştirdiği uygulamalara ilişkin bulgular öğretim programının gereklilikleri bağlamında yapılan dersler, okumanın bir beceri olduğu bilinciyle yapılan dersler ve sınav sisteminin varlığının kabulüyle yapılan dersler şeklinde üç ana temaya; metin dersleri, özet dersleri, dergi dersleri ve paragraf dersleri şeklinde dört alt temaya ayrılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenin derslerinde sırasıyla en çok okuma öncesi stratejilerine, ardından okuma sonrası stratejilerine, en az ise okuma sırası stratejilerine yer verdiği tespit edilmiştir. Derslerde okuma öncesi stratejilerinin tamamı kullanılırken okuma sırası stratejilerden sadece akıcı bir biçimde okuma ve bağlam ipuçlarını kullanma stratejilerinin kullanıldığı görülmüştür. Okuma sonrası stratejilerden ise en sık kullanılan stratejilerin soru-cevap ilişkisini kullanma, soru oluşturma ve tartışma stratejilerinin olduğu tespit edilmiştir. Katılımcı öğretmenin özellikle soru oluşturma/üretme stratejisine çok yer ve önem verdiği görülmüştür.

In this study, it was aimed to determine the practices of a Turkish language teacher who made a difference in her lessons to improve reading comprehension skills and the reading comprehension strategies she used in these practices. The research was conducted with a successful Turkish language teacher who received awards in her own branch and came to the forefront with her identity as a writer as well as her teaching profession, and a case study was preferred as the research method in order to examine the practices of this teacher in depth. Observation form, teacher interview form and documents obtained from students were used as data collection tools. The data collection process lasted 14 weeks and content analysis was used to analyze the data obtained. The findings regarding the participant teacher's practices for the development of reading comprehension skills were divided into three main themes: lessons conducted in the context of the requirements of the curriculum, lessons conducted with the awareness that reading is a skill, and lessons conducted with the acceptance of the existence of the exam system; and four sub-themes: text lessons, summary lessons, magazine lessons and paragraph lessons. As a result of the research, it was determined that the teacher used pre- reading strategies the most, followed by post-reading strategies and the least by reading order strategies. While all of the pre-reading strategies were used in the lessons, it was observed that only reading fluently and using context clues were used among the reading order strategies. Among the post-reading strategies, it was found that the most frequently used strategies were using the question-answer relationship, question generation and discussion strategies. It was seen that the participant teacher gave a lot of space and importance especially to the strategy of creating/generating questions.