Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Mantıksal/Matematiksel Zeka Alanı ile Fen Öğretimi Öz Yeterlilik İnancı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Gardner’ın çoklu zeka teoriminde 9 zeka türünden birisi olan mantıksal matematiksel zeka problem çözme, analitik düşünme, soyut kavramları sembollere dökme gibi becerileri içerisinde bulundurur. Fen öğretimi öz yeterlilik inancı kavramı ise öğretmenlerin öğrencilerine fen öğretirken hem kendilerine karşı duydukları özgüven hem de fene karşı olan genel hakimiyetidir. Araştırma da fen bilimleri öğretmen adaylarının mantıksal-matematiksel zeka düzeyi ile fen öğretimi öz yeterlilik inancı arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın veri toplama sürecinde nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi kullanılmıştır ve örneklem seçimi seçkisiz rastgele model ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Karadeniz bölgesinde bulunan farklı 4 devlet üniversitesinin eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf fen bilimleri öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 323 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada verileri toplama sürecinde demografik özellikleri tespit etmek için ‘‘Kişisel Bilgiler Formu’’ mantıksal matematiksel zeka düzeyini ölçmek için Özden tarafından 1997 yılında türkçeye uyarlanan ve 10 maddeden oluşan ‘‘Mantıksal-Matematiksel Zeka Düzeyi Ölçeği’’ ve fen öğretimi öz yeterlilik inanç düzeyini tespit etmek için Altıncelep tarafından 2022 yılında geliştirilen ve 7 alt faktör ve toplamda 41 maddeden oluşan ‘‘Fen Öğretimi Öz Yeterlilik İnancı Ölçeği’’ kullanılmıştır. Toplanan veriler jamovi programı ile analiz edilmiştir. Mantıksak-matematiksel zekâ düzeyi ile akademik ortalama arasında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilirken, fen öğretimi öz yeterlilik inancı ile akademik ortalama arasında 3.0 üzeri ortalama sahip öğretmen adaylarının lehine olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Mantıksal-matematiksel zeka düzeyi cinisyet değişkeni açısından incelendiğinde erkek öğretmen adaylarının lehinde istatiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilirken fen öğretimi öz yeterlilik inancı ile cinsiyet açısından istatiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Mantıksal-matematiksel zekâ düzeyi ile sınıf düzeyi arasında 2. sınıflara karşı Sınıflar lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilirken, fen öğretimi öz yeterlilik inancının sınıf düzeyi açısından dördüncü ve ikinci sınıf düzeyleri arasında dördüncü sınıf lehinde istatiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre mantıksal matematiksel zekâ ile fen öğretimi öz yeterlilik inancı arasında pozitif yönde orta dereceli anlamlı bir ilişkinin varlığından bahsedilebilir.