Nakşîlikte Ruhanî Eğitim Usûlu: Kelimât-ı Kudsiyye

Abstract

İnsan gayb ve şehadet âlemi unsurlarından müteşekkil bir varlıktır. Bu dünyaya imtihan edilmek için gönderilmiştir. Gayb âleminin başat unsuru olan “ruh” Rabbe dönmeyi arzular. Şehadet âleminin başat unsuru “nefis” ise dünyayı arzular. Ruh ve nefis arasındaki hâkimiyet mücadelesi kalpte sürer. Zira kalp hangi unsurun tesirine girerse, insandan onun arzuladığı davranışlar sadır olur. Tasavvufî eğitim sözü edilen mücadelede ruhu güçlendiren usûlleri müntesiplerine öğretirler. Zira hakikat bilgisine ruhun üstünlüğü ile erişilir. Tarikatlar bahsi geçen eğitimde genel olarak iki usûl kullanırlar. Biri “Nefsanî Tarik” olarak bilinen, nefsin zayıflatılması; diğeri “Ruhanî Tarik” olarak bilinen ruhun güçlendirilmesi yöntemidir. İki yöntem akabinde de ruh güçlenerek nefse üstünlük sağlar. Nakşibendî tarikatı sözü edilen usûllerden ruhanî yöntemi seçmiş bir tarikattır. Nakşî büyükleri zahirî ve bâtınî temizliğe itina ederler. Nitekim onlar Hz. Peygamberin sünnetine olan sıkı bağlılıkları yanında “kelimât-ı kudsiyye” diye isimlendirilen on bir esasla hem zahirlerini hem de bâtınlarını temizlemeye gayret gösterirler. Kelimât-ı kudsiyye olarak bilinen esaslar şu şekildedir. Sefer der-vatan, hûş der-dem, nazar ber-kadem, halvet der-encümen, vukûf-i kalbî, yâdkerd, vukûf-i adedî, bâzgeşt, vukûf-i zamânî, nigâhdâşt ve yâddâşt.

Human is composed of visible and invisible worlds. God has sent human to the Earth to test his faith. The spirit, the dominant factor of invisible world, desires of turning to God. The nafs(ego), the dominant factor of visible world, desires of the Earth. Struggle for dominance between the spirit and the nafs goes on the hearth. Whichever manner the hearth goes under the influence of, human behaves in that manner. Tariqahs teach the principles which strengtens the spirit in mentioned struggle to their followers with their education. Because the truth comes out with the superiority of spirit. Two methods are being used in the mentioned education. One of them is “Tariki Nafsani”, known as the method of soul-enfeebling, the other is “Tariki Ruhani” known as the method of strengthening the spirit. Following this education, the spirit overpowers the nafs(ego) by gaining strenght. Naqshbandi Tariqa is the one which choose Tariki Ruhani among these two methods. The leaders of Naqshbandi Tariqa pay attention to the apparent and internal pureness. Besides being strictly adhered to the sunna of the Prophet, they try to purify both their body and mind with the eleven principles, known in Persian as Kalimat-i Qudsiya. The principles knows as Kalimat-i Qudsiya (the sacred words) are: Safar dar watan, hosh dar dam, nazar bar gadam, khalvat dar anjuman, yadkardan, wuquf-i adadi, wuquf-i qalbi, bazgasht, wuquf-i zamani, nigahdasht, yaddasht.