İlköğretim Türkçe 8. Sınıf Öğrenci Çalışma Kitabı’nın ‘Duygular’ Temasında Yer Alan Etkinliklere Metindilbilimsel Bir Yaklaşım

Abstract

Bu araştırmada, İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’nın ‘Duygular’ temasında yer alan ‘Nerede İnsan Varsa Orada Umut Vardır’, ‘Kedi Ağaca Çıktı’ ve ‘Hazır Olun Fırtına Geliyor’ adlı metinleri çözümlemek için hazırlanan Öğrenci Çalışma Kitabındaki etkinlikler, metindilbilim ölçütleri çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. ‘Metni Anlama ve Çözümleme’ başlığı altında yer alan etkinlikler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenerek yorumlanmış; ancak, söz konusu etkinliklerin, metinlerin küçük ölçekli yapısı düzleminde kaldığı gözlenmiştir. Sözcük çalışması olarak adlandırılan etkinlikler, sözcüklerin öykünün kurgusu içindeki işlevlerinin ve bağlamsal anlamlarının irdelenemediği, metin bağdaşıklığı ile bağdaşmayan ve yalnızca sözcüklerin sözlük anlamının öğretmeyi amaçlayan etkinlikler olarak değerlendirilmiştir. İncelenen metinlerde, öyküyü bir bütün olarak ören ve anlamsal büyük yapıya götüren yinelemeler ve gönderimlere dikkat edilmemiştir. Türkçe Öğretim Programı’nda (6-8. Sınıflar) ‘Okuduğu Metni Anlama ve Çözümleme’ başlığı altında belirtilen kazanımlar, genelde metindilbilimin ortaya koyduğu ölçütlerle örtüşmektedir. Bununla birlikte, bu kazanımlara ulaşmak için düzenlenen etkinlikler, öğrencide ‘metin’ kavramını içselleştirme, metni anlama ve üretmeyi gerektiren iletişim edincini kazandırmada yetersiz kalmıştır. Bu bağlamda, Öğrenci Çalışma Kitabındaki etkinliklerin, metnin anlamsal büyük yapısını ortaya koyacak biçimde yeniden düzenlenmesi önerilmektedir.